Dissertasiya yazmaq akademik həyatın ən çətin mərhələlərindən biridir. “Dissertasiya yazarkən nələrə diqqət etmək lazımdır?” sualı isə elmi fəaliyyətlə məşğul olanların tez-tez axtardığı mövzulardandır.
Dissertasiya mövzusunun seçilməsi, araşdırılması, yazılması və nəticələndirilməsi mərhələlərinin hər biri öz çətinliklərinə malikdir.
Bu çətin mərhələləri uğurla tamamladıqda böyük bir rahatlıq hiss edəcəksiniz. Lakin bu yolda sizi gözləyən maneələri və çətinlikləri unutmamağınız faydalı olar.
Bu yazımızda dissertasiya yazarkən diqqət edilməli məqamları sizin üçün araşdırdıq. Budur, elmi iş yazarkən ən çox buraxılan 10 səhv:
Dissertasiya Yazarkən Nələrə Diqqət Etməli?
Dissertasiya yazarkən diqqət etməli olduğunuz bəzi əsas məqamları gözardı etməməlisiniz. Yazmaq özü çətin bir proses olduğu halda, dissertasiya yazaraq düşüncə və arqumentlərinizi sistemli şəkildə ortaya qoymaq sizdən daha artıq səylər tələb edir.
Dissertasiyanızı hazırlayarkən mümkün səhvləri və “tələ”ləri əvvəlcədən bilmək uğurun əsas açarlarından biridir.
Yazma prosesi stresli və yorucu ola bilər, lakin bu tələlərin fərqində olaraq hərəkət etmək düzgün istiqamətdə irəliləməyinizə kömək edəcək.
Dissertasiya yazmağa başladığınız andan son mərhələyədək diqqət etməli olduğunuz əsas məqamlar mövcuddur. Mümkün səhvlərdən yayınmaq sizi uğura daha tez yaxınlaşdıracaq.
Dissertasiya Yazarkən Ən Çox Edilən 10 Səhv
1. Yanlış mövzu seçmək
Dissertasiya yazımında edilən ilk səhvlərdən biri uyğun olmayan mövzu seçimidir. Dissertasiya mövzusu, ümumilikdə işin uğurunu müəyyən edən əsas amillərdən biridir.
Yalnız öz marağınıza uyğun, lakin başqalarının diqqətini çəkməyən bir mövzu seçsəniz, həm özünüz, həm də oxucular üçün marağın itməsinə səbəb ola bilər.
Eyni zamanda, sırf başqalarını təsirləndirmək üçün şablon, çox işlənmiş mövzulara üstünlük vermək də zamanla sizi sıxa bilər.
Daha öncə işlənməyən və ya mənbə baxımından çox məhdud mövzulardan qaçınmaq daha məqsədəuyğundur.
2. Dissertasiya mövzusunu internetdə axtarmaq
Sadəcə internetdə hazır mövzular axtarmaq sizə fayda verməyəcək. Mövzu seçimi üçün səthi deyil, dərinlikli və elmi yanaşmalar tələb olunur.
Ağlınıza gələn fikirləri geniş araşdırmalardan keçirərək konkret tədqiqat mövzusuna çevirməlisiniz.
3. Dissertasiya yazılışı qaydalarına əməl etməmək
Hər universitetin öz rəsmi saytında dissertasiya yazılış qaydaları yer alır. Hansı universitetdə təhsil alırsınızsa, həmin universitetin dissertasiya yazım təlimatına uyğun işləmək vacibdir.
Bu qaydalara yazının sonunda deyil, başlanğıcdan əməl etməniz sizə çox kömək edəcək.
4. Ədəbiyyat araşdırmasını zəif aparmaq
Ədəbiyyat araşdırması (literature review) Dissertasiya yazma dövründə ən vacib mərhələlərdən biridir. Mövzu ilə bağlı mövcud mənbələrin (məqalə, kitab, tezis, konfrans materialı və s.) tədqiqi zəruridir.
Sistemli və planlı şəkildə aparılan ədəbiyyat araşdırması sizə güclü baza yaradacaq və yazı prosesi daha asan gedəcək.
Əsas addımlar:
- Uyğun məlumat bazalarını seçmək
- Açar sözlərlə axtarış aparmaq
- Əlaqəli mənbələri seçib təhlil etmək
- Qeydlər aparmaq və düzgün şəkildə arxivləşdirmək
5. Nizamsız yazmaq
Nizamsız yazı prosesi vaxt itkisinə səbəb olacaq. Dissertasiyanın yazılmasında məzmun planına uyğun şəkildə irəliləmək vacibdir.
Bir çox tələbə zamanın idarəolunmasında çətinlik çəkir. İşləri sona saxlamaq həm stresi artırır, həm də gecələr yatmadan işləməyə məcbur edə bilər.
6. Dağınıq çalışmaq
Dağınıq işləmək, dissertasiyanın keyfiyyətini ciddi şəkildə aşağı sala bilər. Qeydlərin nizamsız aparılması, mənbələrin düzgün seçilməməsi və məntiqi ardıcıllığın pozulması problemdir.
Dissertasiyanın bölmələri arasında əlaqə və məntiqi keçidlərin zəifliyi də buradan qaynaqlanır.
7. Elmi rəhbərlə zəif ünsiyyət
Elmi rəhbərlə zəif və ya qeyri-müntəzəm ünsiyyət elmi işinizə mənfi təsir göstərə bilər. Rəhbərin fikirlərinə və yönləndirmələrinə ciddi yanaşmalısınız.
8. Plagiat etmək
Plagiat– başqasının fikirlərini icazəsiz şəkildə istifadə etmək– akademik dünyada ciddi qayda pozuntusudur.
Əgər mənbələri düzgün qeyd etmirsinizsə və sitat qaydalarına əməl etmirsinizsə, istər-istəməz intihal riski yaranacaq. Bu isə işinizin etibarlılığını zədələyə bilər.
9. Həddindən artıq məlumat vermək
Əsas fikri açıqlayarkən mövzuya aid olmayan məlumatlarla tezisi yükləmək oxucunun diqqətini yayındıra bilər. Detalları vermək lazımdır, lakin mövzu bütövlüyünü və fokusunu qorumaq da bir o qədər vacibdir.
10. Yazım və dil səhvlərini yoxlamamaq
Yazım və qrammatik səhvlər uzun akademik məqalələrdə tez-tez olur. Tədqiqatınız tamamlandıqdan sonra dilin axıcılığı, orfoqrafik qaydalar və məntiqi ardıcıllıq baxımından ciddi şəkildə redaktə olunmalıdır.
Bu məqalədə dissertasiya yazarkən diqqət edilməli əsas nöqtələri sizinlə paylaşdıq. Bu səhvlərdən qaçınaraq daha keyfiyyətli və uğurlu bir elmi iş yaza bilərsiniz.
